Bộ luật lao động số 45/2019/QH14 được Quốc Hội thông qua ngày 20 tháng 11 năm 2019, có hiệu lực ngày 01/01/2021 và thay thế Bộ luật lao động 2012. Bô luật Lao động 2019 có một số nội dung thay đổi quan trong có hiệu lực cho cả người lao động và người sử dụng lao động.
Bộ luật lao động và các văn bản hướng dẫn:
- Luật Lao Động số 45/2019/QH14 ngày 20 tháng 11 năm 2019 có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2021 (“Luật Lao Động mới”).
- Nghị Định 145/2020/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1 tháng 2 năm 2021 qui định chi tết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ Luật Lao động về điều kiện lao động và quan hệ lao động.
- Nghị định 135/2020/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2021 qui định về tuổi nghỉ hưu.
- Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2021 qui định chi tiết về nội dung của hợp đồng lao động, hội đồng thương lượng tập thể và nghề, công việc có ảnh hưởng xấu tới chức năng sinh sản, nuôi con.
Luật Lao Động mới mở rộng định nghĩa “Người lao động”. Người lao động là người: (i) làm việc với người sử dụng lao động theo thỏa thuận, (ii) chịu sự quản lý, điều hành và giám sát của người lao sử dụng lao động, và (iii) được nhận lương. Trường hợp, hai bên có thỏa thuận bằng tên gọi khác không phải tên “ hợp đồng lao động”, nhưng có các nội dung trong thỏa thuận đáp ứng mục (ii) và (iii) trên, thì thỏa thuận này cần được xem như hợp đồng lao động.
Thời gian lao động và nghỉ ngơi. Luật Lao động mới tăng thời gian làm thêm mỗi tháng từ 30 đến 40 giờ cho mỗi nhân viên và một nhân viên có thể làm thêm lên đến 300 giờ mỗi năm cho một số tình huống nhất định. Qui định này cho phép các công ty sản xuất tối ưu hóa mục tiêu sản xuất, giảm chi phí sản xuất và trang bị tốt hơn để đối phó với những hạn chế thời gian.
Tuổi nghỉ hưu: Luật lao động mới tăng tuổi nghỉ hưu cho cả nam và nữ.
- Lao động nam: tuổi nghỉ hưu hiện tại là 60 tuổi. Từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu sẽ là 60 tuổi 3 tháng. Cứ mỗi năm tuổi nghỉ hưu sẽ được tăng thêm 3 tháng, và cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028.
- Lao động nữ: tuổi nghỉ hưu hiện tại của lao động nữ là 55 tuổi. Từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu là 55 tuổi 4 tháng. Cứ mỗi năm tuổi nghỉ hưu sẽ được tăng thêm 4 tháng, cho đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035.
Luật Lao động mới cho phép với người lao động làm việc trong môi trường nặng nhọc, độc hại và nguy hiểm, chuyên môn kỹ thuật cao thì tuổi nghỉ hưu có thể sớm hơn nhưng hơn quá 5 năm so với tuổi nghỉ hưu trung bình.
Thử việc. Các bên đối với hợp đồng lao động có thể ký thỏa thuận thử việc theo nhiều hình thức, bao gồm điều khoản thử việc trong hợp đồng lao động. Một trong hai bên có thể chấm dứt quan hệ lao động mà không cần lý do, không cần phải thông báo trước bằng văn bản và không phải bồi thường. Thời hạn thử việc tối đa cho 1 người lao động ở vị trí quản lý sẽ được tăng từ 60 ngày lên đến 180 ngày.
Với vị trí quản lý sẽ được qui định chi tiết theo Luật Doanh Nghiệp. Qui định này mở rộng tối đa và quyền lợi tốt cho người sử dụng lao động đánh giá tính hiệu quả của từng vị tri quản lý để có thời gian thử việc phù hợp.
Hợp đồng lao động. Luật lao động mới chỉ qui định 2 loại hợp đồng lao động: hợp đồng lao động với thời hạn từ 36 tháng hoặc ít hơn và hợp đồng lao động không xác định thời hạn. Hợp đồng lao động có thời hạn không được gia hạn bằng việc sử dụng phụ lục hợp đồng lao động. Sau 2 hợp đồng có thời hạn, hợp đồng lao động sẽ tự động trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn. Tuy nhiên, hợp đồng xác định có thể ký nhiều lần mà không tự động gia hạn trong các trường hợp: (i) lao động nước ngoài; (ii) người lao động đã tới tuổi nghỉ hưu; (iii) thành viên của hội đồng quản trị của tổ chức, và (iv) giám đốc doanh nghiệp.
Đây là lần đâu tiên Hợp đồng lao động được giao kết thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản. Đây là cơ hội để áp dụng hoa học công nghệ vào hợp đồng lao động. Điều này nó giúp người lao sử dụng có thể ký kết với rất nhiều lao động mà cách xa về mặt địa lý.
Chấm dứt Hợp đồng lao động. Luật lao động qui định 2 trường hợp cơ bản để hợp đồng lao động tự động chấm dứt hiệu lực với lao động nước ngoài: (i) người lao động nước ngoài bị trục xuất ra khỏi Việt Nam theo quyết định của tòa án có thẩm quyền; và (ii) giấy phép lao động đã hết hạn. Hoặc người sử dụng lao động hoặc người lao động có thể đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động khi đến tuổi nghỉ hưu.
Xử lý kỷ luật lao động. Người sử dụng lao động chỉ được phép xử lý kỷ luật với người lao động nếu Nội qui lao động (“NQLĐ”) đã được đăng ký. Luật lao động mới cho phép công ty dưới 10 người lao động không phải đăng ký nội quy lao động, trường hợp không ban hành nội quy lao động bằng văn bản thì người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận nội dung kỷ luật lao động.
Theo Luật lao động mới, NQLĐ cần phải qui định thêm các nội dung mới: (i) quấy rối tình dục tại nơi làm việc; (ii) các trường hợp do nhu cầu sản xuất kinh doanh nên tạm thời chuyển người lao động sang làm công việc khác; (iii) bổ sung quy định về bảo vệ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ; (iv) bổ sung quy định về trình tự xử lý kỷ luật lao động và xử lý bồi thường thiệt hại vật chất.
Giấy phép lao động. Luật lao động mới yêu cầu, việc xin Giấy phép lao động (“GPLĐ”) hoặc miễn GPLĐ chỉ được 1 lần với thời hạn không quá 2 năm. Cho việc gia hạn, một vài thủ tục và giấy tờ sẽ có thể được bỏ.
Theo qui định Luật lao động hiện tại, thành viên góp vốn công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc chủ tịch hoặc thành viên Hội Đồng Quản Trị của công ty cổ phần được miễn GPLĐ và không yêu cầu giá trị góp vốn. Tuy nhiên, Luật lao động mới yều cầu “ giá trị góp vốn” cho nước ngoài để được miễn GPLĐ. Chính phủ sẽ ban hành qui định chi tiết cho giá trị góp vốn này.
Bản cập nhật thay đổi quy định pháp luật này được dùng cho mục đích cung cấp thông tin và sẽ không tạo thành một thỏa thuận ràng buộc trách nhiệm của Công Ty Luật và Khách Hàng.
Luật Sư Nguyễn Thị Hương
